Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej, za zerwanie więzi uczuciowych i emocjonalnych

3 sierpnia 2008 roku weszła w życie zmiana do kodeksu cywilnego przewidująca możliwość przyznania zadośćuczynienia najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 446 § 4 k.c.). Jednak już przed dniem 3 sierpnia 2008 r. również można było dochodzić zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej. Podstawą tegoż roszczenia był art. 24 k.c. w związku z art. 448 k.c.

Za najbliższego członka rodziny uznaje się nie tylko matkę, ojca, rodzeństwo i dzieci, a także macochę, ojczyma, rodzeństwo przyrodnie oraz partnera pozostającego ze zmarłym w związku nieformalnym (konkubinacie). Zgodnie z aktualnie obowiązującym orzecznictwem do osób bliskich należą nie tylko krewni, ale też inne osoby niepołączone ze zmarłym więzami rodzinnymi, o ile istnieje między nimi stosunek bliskości. Zatem zadośćuczynienie może być przyznane nie tylko krewnym zmarłego, ponieważ pokrewieństwo nie stanowi podstawowego kryterium bliskości. Decydujące znaczenie mają nie więzy prawne a faktyczne.

Istotny tu będzie indywidualnie oceniany stopień cierpienia psychicznego, stopień krzywdy wynikający z utraty pomocy i opieki osoby bliskiej, uczucia osamotnienia, bezsilności wobec trudności życiowych, stopień zażyłości, bliskości i wspólności, jakie zachodziły pomiędzy zmarłym a najbliższym członkiem rodziny.

Jeżeli osoba bliska zmarła na skutek wypadku przed 3 sierpnia 2008 roku, to również przysługuje zadośćuczynienie za krzywdę wynikającą z tej śmierci. Zgodnie, bowiem z art. 448 k.c., w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W ostatnich latach sądy zaczęły określać zadośćuczynienia po śmierci najbliższych w wysokości nawet do 230 tys. złotych dla jednego członka rodziny.